Akut Romatizmal Ateş
Kalp romatizması da denilen akut romatizmal ateş kalbin en çok etkilendiği, sonradan kazanılan problemlerden birisidir. Tıp dilinde kısaltma olarak “ARA” diye tabir edilmektedir. Özellikle 5-15 yaş arası çocuklarda beta hemolitik streptokoklara bağlı gelişen bademcik iltihabı, boğaz iltihabı gibi hastalıklardan 2-3 hafta sonra gelişir. Olay enfeksiyon değil enfeksiyon ajanına karşı gelişen, vücut savunması sonucu oluşan antijen antikor komplekslerinin kalpte kapaklara yerleşmesiyle oluşan aşırı savunma mekanizmasıdır. Kapaklara yerleşen antijen antikor yapıları kalp kapaklarında şişlik oluştururlar.
Akut Romatizmal Ateş Nasıl Oluşur?
Enfeksiyon geçirilmesinden ortalama 3 hafta sonra gelişen bu tabloya kalp kapağı inflamasyonu ya da kardit adı verilir. Kalp kapaklarındaki ödem müdahale edilmese iyileşirken kalp kapakçığına zarar verir. Bu durumda kalp kapakçığı problemli kalır. Bu tabloya sekelin derecesine göre, hafiften ağıra kapak yetersizliği diğer adıyla kalp kapakçığı yetersizliği adı verilir. Kalp kapakçığı yetersizliğinin derecesi o hastalığın ağırlığını belirler. Yetersizlik çok fazla olursa bu durum kapak değişimine kadar gidebilir. En çok etkilenen kalp kapağı sol taraftaki mitral kapak ve aort kapağıdır. Kalp romatizmasında daha ağır vakalarda sadece kapaklar değil ilaveten kalbin diğer katmanları da etkilenebilir. Kalbin tüm katmanlarının etkilendiği durumlarda hasta erken tedaviye başlanmazsa kaybedilebilir.
Akut Romatizmal ( Kalp Romatizması) Ateşin Etkileri
Bu rahatsızlıkta etkilenen diğer organlar eklem yerleri ve beyindir. Özellikle orta ve büyük eklemler B hemolitik streptokok enfeksiyonunu takip 1 hafta sonra simetrik olmayarak, geçici bir şekilde şişerler. Ayrıca şişlikler tedavi olursa 24 saatte, olmaz ise 5 güne kadar kendiliğinden geçerler. Her durumda eklemlerde iyileşme sonrası problem kalmaz. Beyin tutulumunda etkilenen organ serebellum dediğimiz beyinciktir. Beyincik tutulumu enfeksiyondan en az bir ay sonra 6 ay içerisinde gelişirler. Başka hiçbir belirti olmaksızın bir sabah öğretmenin ya da annenin fark ettiği becerisizlikler dikkat çeker. Yazısının bozulması, ellerinin titremesi gibi farklı belirtiler ortaya çıkar. Bu hareketler uykuda tamamen kaybolur heyecanla artar. Sydenham kore adı verilen tablo ARA’nın temel patalojilerinden birisidir. Tek başına kore bulgusunun olması bile Akut romatizmal ateş tanısı için yeterlidir.
Kalp Romatizması Tedavi
Tedavi edildiğinde çok büyük oranda problemler iyileşir. Kalp tutulumu ( kardit ) eklem tutulumu (artrit) beyincik tutulumu ( sydenham kore) klinik bulguları olan hasta, bazı laboratuvar bulguları (Sedimantasyon, CRP,EKG, Eko, Hemogram) bulgularıyla desteklenerek tanı alır ve tedaviye başlanır. Boğazdaki streptokok mikrobunun temizlenmesi erken dönem bulguları için yada uzun süre koruma tedavisinde ise penisilin proflaksisis uygulanır. Kardit varsa uzun süreli koruma tedavisi ömür boyu uygulanabilir. Ayrıca önemli kardiyak etkilenmelerinde kortikosteroid yada yüksek doz asetil salisilik, asit tedavisi en az bir ay bazen 3-4 aya kadar uygulanabilir. istirahat ve efor kontrolü son derece önemlidir. ARA halen halk sağlığı açısından önemli bir sorundur ve ihmal edilmemelidir.
Prof.Dr. Nazmi Narin